Cảnh báo về các loại ma túy mới tại Việt Nam

Thứ tư - 06/09/2017 08:37

Ma túy là tên gọi chung chỉ những chất kích thích khi dùng một lần có thể gây có nguồn gốc tự nhiên hay nhân tạo. Những chất này khi đưa vào cơ thể sống sẽ làm thay đổi trạng thái nhận thức và sinh lý.
Do tác hại trên hệ thần kinh nên ma túy có thể gây ra: Mất ngủ sau khi sử dụng đối với nhóm kích thích thần kinh và gây ngủ bù sau thời gian mất ngủ. Xuất hiện các triệu chứng loạn thần: ảo giác, hoang tưởng, kích động hành vi. Nếu sử dụng lâu ngày có thể gây biến đổi nhân cách, tiêu tốn tiền và mất khả năng học tập, làm việc có thể dẫn đến trộm cướp để có tiền thỏa mãn cơn nghiện.
Hiện nay, nhiều loại ma túy mới có mặt tại Việt Nam với tên gọi và mẫu mã bắt mắt như cỏ mỹ, muối tắm, trà sữa, nước vui, tem giấy, lá khát...

Tem giấy/ Bùa lưỡi
Hiện đang bán dưới hình thức những miếng giấy nhỏ như con tem và có giá khá rẻ. Tem giấy trên bìa in hình các nhân vật nổi tiếng như Einstein hay các ca sĩ nổi tiếng, giống như miếng bìa chơi của trẻ con. Giá mỗi miếng tem này chỉ khoảng 20.000 đồng. Được sử dụng bằng cách le lưỡi liếm như dán tem hoặc ngậm đầu lưỡi nhưng thật chất là một miếng giấy được tẩm chất gây ảo giác LSD (Lysergic acid diethylamide). LSD tái xuất hiện trong thời gian gần đây sau 1 thời gian dài ( từ cuối thập niên 1970) thế giới ngầm đã ngưng sản xuất. Là chất gây ảo giác mạnh nhất được biết, chỉ vài chục mcg là có thể gây ảo giác và được xem là 1 trong 2 chất ma túy nguy hiểm nhất.

Ảnh minh họa : Tem giấy/ bùa lưỡi

Cơ chế tác động của LSD khá phức tạp và được cho là tác động trên tất cả phân nhóm của thụ thể dopamine ( mạnh nhất trên D2) và cả nor/adrenaline, có tác động yếu hơn trên các thụ thể serotonine. Ngoài ra LSD còn gây tăng phóng thích glutamate trong võ não. Thời gian bán hủy của LSD là 5 giờ nhưng thời gian gây tác động kéo dài đến 12 giờ và nếu dùng >1mcg/kg thì các triệu chứng loạn thần có thể kéo dài đến vài ngày.

Lá khát (Catha edulis)
Lá Khát mới xuất hiện tại Việt Nam từ tháng 3 năm 2016 nhưng lực lượng chức năng đã tịch thu được gần 5 tấn. Lá Khát có chứa thành phần Cathinone, là chất ma túy rất độc hại thuộc
Danh mục I Theo Nghị định 82/2013/NĐ-CP, có tác dụng tương tự như loại ma túy đá Amphetamine.

Ảnh minh họa : Lá khát (Catha edulis)

Lá Khát được điều chế thành cathinone khi kết hợp với amphetamine sẽ tạo ra flakka, một loại ma túy tổng hợp được cho là mạnh hơn ma túy 500 lần. Flakka, tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là “người phụ nữ đẹp” có xuất xứ từ Trung Quốc, sau khi sử dụng sẽ cho cảm giác hưng phấn, xuất hiện các hành vi bạo lực và có cảm giác dồi dào sinh lực. Đây là loại ma túy cực độc, không chỉ gây ảo giác mà còn có khả năng gây ung thư.

Muối tắm
Muối tắm ( bath salts) là tên lóng của loại ma túy có tên hóa học là mephedrone hoặc cathinone hoặc hỗn hợp của cả 2 chất trên. Cách sử dụng đốt hít, So với “đá” thì muối tắm không “phê” bằng. Được đặt tên trùng với sản phẩm thông thường là bath salts (MgSO4) để qua mặt các cơ quan chức năng trên sản phẩm luôn có dòng chữ “ not for human consumption”( không dùng cho con người). Được chiết xuất của lá cây khát, là 1 loại cây dại mọc nhiều tại vùng Trung Đông, bán đảo Ả Rập và vùng Sừng Châu Phi.Tên lóng: Cat, Hagigat, meo meo, muối tắm (bath salts).

Ảnh minh họa: Muối tắm

Cơ chế hoạt động này tương tự như Methamphetamine. Muối tắm gây rối loạn tâm thần, hoảng loạn và có hành vi bạo lực, cũng như gây đau tim và tăng nhiệt độ cơ thể. Ngụy trang dưới cái tên muối tắm, 1 loại muối dùng để thư giãn khi tắm, loại ma túy này có thể dễ dàng mua trực tuyến.
Hiện nay trên thị trường Việt Nam chưa có các test nhanh phát hiện muối tằm trong nước tiểu.
Nghị định 82 đã đưa muối tắm (mephedrone và cathinone) vào danh mục chất ma túy bị cấm.

Cỏ Mỹ (K2/SPICE)
Cỏ mỹ còn được gọi là cỏ Úc, cỏ Canada; là một từ lóng để chỉ một loại cần sa mới dù xuất xứ có thể là từ Trung Quốc hay vùng Tam giác vàng. Được bán trên thị trường như là một hổn hợp lá của nhiều loại thực vật và được tẩm các hoạt chất kích thích thần kinh và trên bao bì cũng có ghi “ not for human consumption” ( không dùng cho con người).
Tương tự như muối tắm, K2/spice trước đây cũng được bán trong các cửa hàng tiện lợi và tại các trạm xăng tại Mỹ và Châu Âu. Hiện nay K2/spice bị đưa vào danh mục cấm của hầu hết các quốc gia. Tại Mỹ, K2/spice đưa vào bảng 1 và đặt dưới sự kiểm soát của DEA.
Nếu như thành phần của muối tắm khá thuần nhất với cathinone, mephedrone hoặc hỗn hợp của 2 chất này thì cỏ mỹ có thành phần đa dạng và phức tạp hơn rất nhiều. Thành phần sẽ thay đổi tùy thuộc vào thị trường mà nhà sản xuất muốn nhắm đến. Nếu thị trường là 1 quốc gia nào đó ngăn cấm cần sa thì thảo mộc được thay thế bằng 1 loại lá khác ( thường là lá khát) hoặc 1 loại thực vật nào đó và được tẩm các dẫn xuất của THC (cannabidiol like) được gọi chung là cần sa tổng hợp sao cho người sử dụng sản phẩm của họ không dương tính với que thử cần sa hay que thử methamphetamine hiện có que thử 4 chân.

Ảnh minh họa: Cỏ mỹ

Có thể xem cỏ mỹ là hỗn hợp ma túy và có tác động dược lý giống cần sa ( nhưng mạnh hơn)cộng với tác động giống hàng đá (methamphetamine)do đó là một loại ma túy mới rất nguy hiểm.
Cách sử dụng cỏ Mỹ cũng giống như là cần sa là cuốn hút như thuốc rê. Nhưng khi hút cỏ Mỹ không gây màu khét đặc trưng như cần sa nên khó bị phát hiện hơn. Khi sử dụng, cỏ Mỹ sẽ gây ảo giác mạnh, giãn đồng tử, căng thẳng, kích động cực đoan. Do gây kích thích trên hệ thần kinh mạnh hơn so với cần sa nên Cỏ Mỹ được nhiều người ưa chuộng hơn và gây tác hại nặng nề hơn.

Ma túy “Nước vui”
“Nước vui” có xuất xứ từ Trung Quốc, thành phần gồm một số ma túy tổng hợp phổ biến hện nay, trong đó có thành phần Methamphetamine, Ketamine… và tồn tại dưới dạng lỏng, đựng trong các lọ nhỏ khoảng 10-15ml. Khi sử dụng, các đối tượng thường trộn lẫn với các loại nước có ga theo một tỷ lệ nhất định sau đó uống trực tiếp vào cơ thể.

Ảnh minh họa: Nước vui

Khi vào cơ thể, loại ma túy này sẽ tạo cho người sử dụng cảm giác hưng phấn, vui vẻ kéo dài, đặc biệt khi kết hợp với nghe nhạc mạnh. Giá thành mỗi lọ “Nước vui” trên thị trường dao động từ 1,2-1,5 triệu đồng/lọ.

Ma túy “Trà sữa”
“Trà sữa” là một loại hỗn hợp chứa nhiều loại ma túy tổng hợp, tồn tại ở dạng bột thường được đựng trong các túi nilon có bao bì bắt mắt, in chữ Trung Quốc. Ma túy “Trà sữa” dạng bột, có mùi sữa. Khi sử dụng, ma túy “Trà sữa” được pha cùng với các loại nước có ga tạo thành dung dịch có màu sắc và mùi vị giống như trà sữa thông thường, một loại đồ uống ưa thích của giới trẻ.
Việc sử dụng các loại ma túy “Trà sữa”, “Nước vui” sẽ gây nguy hiểm đối với bản thân người sử dụng. Tác động trực tiếp vào não bộ, gây kích thích thần kinh trung ương, tạọ ảo giác ở người sử dụng làm cho họ cảm thấy sung mãn, tự tin, thích được thực hiện những hành vi có cảm xúc mạnh, lắc lư quay cuồng, la hét, đặc biệt khi đi kèm với âm thanh có cường độ lớn. Sau khi sử dụng, trạng thái hưng phấn gây rối loạn nhịp tim dễ dẫn đến trụy tim mạch và đột tử. Mặt khác, kích thích hệ thần kinh trung ương nên thường xuyên tạo trạng thái kích động và căng thẳng, suy sụp, chán chường, lo lắng, trầm cảm hoang tưởng, mất trí nhớ, mất phương hướng, lâu dần sẽ dẫn đến tâm thần.

Shisha
Shisha là ten gọi của một loại thuốc hút có xuất xứ từ Ả Rập từ hơn 400 năm trước, còn có tên gọi là thuốc lào Ả Rập, có chứa Nocotine – một chất gây hưng phấn, gây nghiện. Shishađược hút qua “bộ lọc – waterpipe” là nước, tương tự như hút thuốc lào của Việt Nam, gồm sợi thuốc lá trộn với mật ong và hương liệu bạc hà, chocolate hoặc trái cây táo, dâu, cherry… Chính vì được “lọc” qua nước nên lầm tưởng là ít gây tác hại.
Tuy nhiên, đã có rất nhiều báo cáo trên thế giới về khói Shisha cho thấy tác hại không thua kém gì thuốc lá, thậm chí còn độc hơn. Chính vì thế, một người hút Shisa thường xuyên sẽ vẫn chịu những rủi ro mắc bệnh giống như người hút thuốc lá như ho lao, trụy tim và cả ung thư.
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO và Hiệp hội Ung thư Mỹ, lượng khói hít vào cơ thể khi hút Shisa trong vòng 1 giờ tương đương với khi hút từ 100 đến 200 điếu thuốc lá, đồng thời, tỷ lệ Nicotine ngấm vào cơ thể khi hút Shisha cao hơn thuốc lá 70%.
Một bình Shisha như hiện tại thường được hút trong thời gian khoảng 40 phút . Như vậy số lần hút vào sẽ là từ 50 – 200 lần. Lượng khói này tương đương với 0,15 – 0,5 lít khói. Đó quả là số lượng khủng khiếp. Theo một số nghiên cứu khác, việc sử dụng than để đốt thuốc hút Shisa cũng khiến khả năng mắc ung thư, tắc nghẽn phối mạn tính… tăng cao hơn tới 5 lần.
Cơ quan kiểm soát dịch bệnh Mỹ (CDC) cảnh báo hút Shisha có thể gây ung thư miệng, phổi, dạ dày, thực quản, suy giảm chức năng phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), giảm khả năng sinh sản.

Ảnh minh họa: Shisha

Cùng với đó việc nhiều người dùng chung một ống có thể lây nhiễm các bệnh như lao, viêm gan, các bệnh răng miệng… Hương liệu trái cây được dùng để hút Shisha cũng thường có chất lượng kém và dễ gây nên những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe như ảnh hưởng thần kinh, nhức đầu.
Một dụng cụ mới nổi hiện nay là thuốc lá điện tử shisha pen. Loại này có hình dạng như cây viết nên gọi là shisha pen. Khác với kiểu hút shisha truyền thống, shisha pen sử dụng tinh dầu pha chế sẵn và người hút có thể chọn lựa hương liệu (mùi) tùy theo sở thích. Shisha pen ít khói hơn và nhỏ gọn nên hiện được giới trẻ ưa chuộng.
Shisha không phải là ma túy nên hiện chưa bị cấm. Tuy nhiên đây là khởi đầu của thói quen và hành vi nghiện ngập. Nguy hiểm hơn, để thu hút khách hàng, một số vũ trường, quán Bar đã bất chấp đạo đức kinh doanh, sử dụng “chiêu” chế Shisha: họ bỏ thêm vào bình Shisha nguyên chất một vài nguyên liệu như rượu, ma túy để tăng độ “phiêu” và gây nguy hiểm khó lường cho người sử dụng.
Do các loại ma túy mới này không làm dương tính với các test nhanh phát hiện chất ma túy hiện có tại Việt Nam (muối tắm với test methamphetamine và cỏ Mỹ với test THC) nên các loại ma túy mới này sẽ là một thách thức đối với công tác phòng chống ma túy hiện nay. Có thể nói: Một hiểm họa ma túy mới đã bắt đầu lộ diện và chúng ta chỉ còn cách giáo dục cho thế hệ trẻ nhận biết để tránh xa những cuộc chơi và sự rủ rê, cộng với bản tính tò mò “ thử cho biết” của tuổi mới lớn. Cuộc chiến với ma túy còn dài và có lẽ sẽ không hồi kết./.

Tác giả bài viết: Khoa B